W połowie grudnia ruszył program edukacyjny skierowany do osób starszych i ich rodzin. Przedsięwzięcie „Psychoedukacja osób starszych” ma na celu zwiększenie świadomość depresji i innych zaburzeń psychicznych seniorów, ich symptomów i potrzeby szybkiej reakcji. Program finansowany jest ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego.
Zaburzenia psychiczne seniorów — skala problemu
Blisko 30% osób po 50 roku życia cierpi na zaburzenia psychiczne. Wśród najczęściej wymienianych problemów pojawiają się epizody depresyjne o różnym nasileniu oraz stany lękowe. Ignorowanie pierwszych symptomów oraz zbyt późna interwencja lekarska i psychologiczna mogą prowadzić do głębokiej depresji, a nawet zaburzeń typu schizofrenia.
Niepokojące są również dane statystyczne dotyczące samobójstw w tej grupy wiekowej. Ich liczba rośnie z roku na rok. Wprawdzie nadal w statystykach najwięcej prób odebrania sobie życia odnotowuje się w grupie pomiędzy 34 a 39 rokiem życia, jednak to wśród starszych najwięcej z nich kończy się śmiercią. Według danych Komendy Głównej Policji w 2019 r. w ten sposób zmarło 1110 osób 65+, gdy rok wcześniej było to 1010 przypadków.
Na liście zaburzeń psychicznych seniorów znajdują się także choroby otępienne, które są już ściśle skorelowane z uszkodzeniem części centralnego układu nerwowego i utratą wybranych funkcji poznawczych i/lub komunikacyjnych. Najczęściej występują: choroba Alzheimera i choroba Parkinsona.
Przyczyny zaburzeń psychicznych seniorów
Lista jest długa.
W jednej grupie przyczyn wzrastania liczby zachorowań na zaburzenia psychiczne u osób po 50 roku życia znajdują się obiektywne czynniki somatyczne takie jak pogarszający się stan zdrowia, dolegliwości i częstsze odczuwanie bólu przewlekłego oraz spadek sprawności fizycznej. Badania jasno wskazują związek pomiędzy depresją a chorobami przewlekłymi wieku podeszłego typu nadciśnienie tętnicze, choroby serca i stawów.
|
Tragedią starości nie jest to, że człowiek się starzeje, lecz to, że pozostaje młodym. Oskar Wilde |
Objawy depresji pojawiają się także częściej u osób, które utraciły bliskie osoby (współmałżonków lub partnerów).
Stany lękowe skorelowane są również z przejściem na emeryturę. Ma to aspekt wielowymiarowy. Z jednej strony bowiem jest to obawa o przyszłość i brak bezpieczeństwa finansowego związanego ze zmniejszonymi dochodami. Z drugiej natomiast jest to czasami utrata źródła poczucia własnej wartości, którym dla wielu osób są wyzwania zawodowe.
Duży wpływ na rosnącą liczbę zaburzeń psychicznych seniorów mają też czynniki społeczne. Gospodarstwa wielopokoleniowe należą już do rzadkości. W wyniku tego osoby starsze czują się osamotnione, odizolowane i odseparowane od najbliższych — dzieci i wnuków.
Tymczasem…
Wcale nie musi tak być.
Cele programu Psychoedukacja osób starszych
W ramach programu chcemy nie tylko rozszerzyć wiedzę z zakresu przyczyn i symptomów zaburzeń, z którymi mierzą się osoby po 50 roku życia — mówi Urszula Szybowicz, prezes fundacji Nie Widać Po Mnie. – Naszym celem jest wyzwolić w osobach starszych i w członkach ich rodzin aktywną postawę, w ramach której będą się obserwować i słuchać wzajemnie. Dzięki temu seniorzy znów poczują się ważni, a jesień życia będzie równie przyjemna, jak jego lato.
Najważniejszymi celami kampanii edukacyjnej są:
- podnoszenie świadomości na temat zdrowia psychicznego i fizycznego wśród osób 50+ oraz członków ich rodzin;
- edukacja w zakresie istotnej roli zdrowego stylu życia obejmującego właściwą dietę, regularny sport dopasowany do możliwości fizycznych oraz odnalezienie nowej pasji jako formy relaksacji i aktywizacji;
- psychoedukacja z zakresu sygnałów ostrzegawczych zaburzeń psychicznych u osób po 50 roku życia;
- podnoszenie świadomości na temat sposobów komunikacji z osobami starszymi.
Formy realizacji programu — edukacja w zakresie zaburzeń psychicznych u osób starszych
Z materiałami dotrzemy przede wszystkim do seniorów, ich rodzin i opiekunów — mówi Urszula Szybowicz. – Chociaż część opracowań chcielibyśmy przekazać także lekarzom pierwszego kontaktu, aby wzmóc ich czujność na zachowania osób w podeszłym wieku.
W ramach programu „Psychoedukacja osób starszych” eksperci pod czujnym okiem profesor Ewy Mojs przygotują:
- webinaria psychoedukacyjne, których celem będzie propagowanie zdrowego stylu życia oraz przekazanie wiedzy w zakresie najczęstszych zaburzeń psychicznych dotykających osoby starsze;
- broszury psychoedukacyjne.
Jednym z ważniejszych narzędzi w programie będzie wideokonferencja na temat zdrowego starzenia się, w której obok psychologów i psychiatrów wystąpią także prawnicy i ekonomiści. Wykłady edukacyjne wzbogacone zostaną o warsztat online z możliwością bezpośredniego komunikowania się słuchaczy z prowadzącymi. W trakcie zajęć uczestnicy będą uczyli się rozpoznawać własne emocje i odpowiednio je regulować. Prawidłowa moderacja uczuć ułatwia bowiem radzenie sobie ze stresem, budowanie efektywnych strategii zarządzania sytuacjami napięć emocjonalnych oraz umożliwia doskonalenie zdolności porozumiewania się z najbliższym otoczeniem.
Zadanie dofinansowane z środków z budżetu Województwa Mazowieckiego i realizowane będzie do końca 2023 r.
