Jak rozmawiać z dzieckiem z depersją

Twoje dziecko ma depresję! Czujesz niedowierzanie, niezrozumienie, szok. Jak to w ogóle możliwe? Jednak uwierz, to moment, w którym musisz nauczyć się go wspierać w procesie leczenia. Nie jest to wcale łatwe. Słowa pocieszenia, motywacyjne wypowiedzi i utarte wyrażenia potrafią krzywdzić jeszcze bardziej. Dowiedz się, jak rozmawiać z dzieckiem w depresji, by stanowić dla niego podporę.

W tym artykule:

• Czy dziecko powinno być hospitalizowane?
• Depresja u dzieci — jak rozmawiać i co robić?
• „Wyjdź. Pobiegaj” – i inne rady, których powinniście unikać

 

Depresja u dzieci i młodzieży — czy nieletni powinien być hospitalizowany?

Depresja jest trudna i ciężka. Obejmuje nie tylko psychikę i sferę emocjonalną. Ma także podłoże somatyczne. Dochodzi bowiem do zaburzeń w funkcjonowaniu neuroprzekaźników oraz centralnego układu nerwowego. Jeśli zostanie rozpoznana zbyt późno, może istnieć prawdopodobieństwo, że jedyną skuteczną formą pomocy będzie hospitalizacja.

Pobyt w szpitalu może być również konieczny w sytuacji, w której dziecko ma wielokrotne próby samobójcze, a przebywanie poza ośrodkiem stwarza bezpośrednie zagrożenie dla życia. Hospitalizacja ma wówczas na celu wprowadzenie bardziej intensywnej terapii, a także obserwację pacjenta i lepsze dobranie leków.

W rzeczywistości jednak pobyt w szpitalu jest ostatecznością. Zwłaszcza w przypadku dzieci i nastolatków. Oni potrzebują przede wszystkim wsparcia najbliższych, poczucia bliskości, więzi i zrozumienia. Bez względu na to, jak bardzo okazują swoją niechęć, bunt, a nawet agresję.

Obecnie lekarze wychodzą z założenie, że najlepsze dla dziecka jest leczenie w warunkach pozaszpitalnych. Terapia odbywa się w formie regularnych spotkań z małym pacjentem lub nastolatkiem oraz z jego rodziną.

Jednocześnie środowisko medyczne optuje za wprowadzeniem możliwości terapii środowiskowej. Opierałaby się ona na wizytach lekarzy psychiatrów i psychologów w domu osoby chorej, czyli w jej naturalnym otoczeniu. Pomogłoby to w indywidualizacji i dopasowaniu działań do każdego pacjenta oraz jego rodziny.

Dziecko i nastolatek wśród najbliższych łatwiej przechodzi proces leczenia. Rośnie też prawdopodobieństwo remisji i skraca się czas wyjścia z choroby. Pod warunkiem że ma z ich strony odpowiednie wsparcie.

Jeśli jesteś rodzicem, musisz nauczyć się, co i jak robić, by Twoje dziecko poczuło, że jesteś.

Jak rozmawiać z dzieckiem w depresji i co robić, by pomóc mu w leczeniu?

Jest Ci trudno, prawda?

Nie rozumiesz, skąd się wzięła choroba. Jak to w ogóle możliwe? Byliście blisko. Wasze dziecko ma wszystko, czego zapragnie. Jest kochane i rozumiane… Zatem co się stało?

Depresję trudno zrozumieć. Dlatego przede wszystkim nie dopytuj swojego dziecka. Nie dąż, skąd, jak i dlaczego… Ono samo tego nie wie. Co więcej, nie ma siły i energii, by się nad tym zastanawiać.

Teraz najważniejsze jest, aby czuł/czuła, że po prostu jesteście.

Jednak…

…po prostu bycie jest bardzo trudne.

To bycie bez osądzania, krytyki i dobrych rad. To obecność wypośrodkowana. Nienachalna, ale jednak widoczna.

Jak osiągnąć tę równowagę?

• Odpuść dobre rady. Pytaj się dziecka, czego potrzebuje w danej chwili. Co możesz dla niego zrobić? Proponuj. Mogą być to proste gesty jak przygotowanie ulubionego posiłku czy wspólne obejrzenie serialu.

 

• Zachęcaj do rozmowy. Podejmuj próby zbliżenia się do problemów dziecka. Gdy je odrzuci, zawsze podkreślaj, że jesteś blisko i zawsze, gdy będzie potrzebować, wysłuchasz. Bo po to jesteś. Może na początku będziesz jako rodzic ignorowane, zwłaszcza przez nastolatka. Depresja u dzieci może objawiać się również buntem, irytacją i złością na najbliższych. Jednak istnieje szansa, że z czasem i ono się otworzy, widząc Twoją cierpliwość i chęć bycia bez nachalnej pomocy.

 

• Szanuj je i jego wybory. Jeśli chce zostać samo, pozwól mu. Jeśli nie istnieje duże zagrożenie zdarzeniem suicydalnym, zamknij drzwi do pokoju i pozwól na chwile samotności.

 

• Aktywizuj. Dużą wartością terapii domowej jest możliwość uczestniczenia w normalnym życiu. Dla pacjenta z depresją czasem wyjście na dłuższy spacer to zbyt dużo. Jednak warto włączać go w życie rodziny. Zachęcaj do wyjścia na balkon czy do ogrodu. Dawaj do wykonania drobne obowiązki — mycie naczyń, sprzątanie pokoju, sprzątnięcie naczyń ze stołu. Koniecznie wprowadź rytuał wspólnych, rodzinnych posiłków. Z czasem te krótkie momenty aktywności, możecie wydłużać. Przerodzą się we wspólny spacer, wyprowadzenie psa czy wyjazd za miasto na weekend.

 

• Zachęcaj do kontaktu z rówieśnikami. Pamiętaj, że prawdopodobnie kontakty towarzyskie w czasie choroby są zbyt dużym wyzwaniem dla Twojego dziecka. Jednak warto zachęcać do spotkań z najbliższym przyjacielem lub przyjaciółką. Nawet w domu. Kontakty rówieśnicze są konieczne do utrzymania więzi społecznych i późniejszego powrotu do grupy.

 

• Doceniaj. Dla osoby w depresji — bez względu na wiek — czasem nawet wstanie z łóżka wiąże się z wykorzystaniem ogromnych pokładów energii. Ona ich nie ma. Dlatego doceniaj i chwal za drobne sukcesy, małe zwycięstwa. To motywuje do dalszej walki.

 

“Wyjdź i pobiegaj” – i inne rady, których powinniście unikać

Słowa, które dla Ciebie są wspierające, mogą pogłębiać zły stan emocjonalny i psychiczny Twojego dziecka. Zupełnie inaczej postrzega ono rzeczywistość. Wyłapuje najczęściej jedynie negatywne informacje. Na nich się skupia. Co więcej, nawet pozytywne słowa i komentarze  interpretUJE w zupełnie inny, katastroficzny sposób.

W rozmowie trzeba być szczególnie ostrożnym.

Czego unikać?

• Nie porównuj. Słowa “inni mają gorzej”, “dzieci nie mają tyle zabawek” itp. wcale nie pomagają. Młodsi — do ok. 11-12 rż — nie mają świadomości tego, co dzieje się na świecie. Nie stykają się z pojęciem wojna czy głód. Ich percepcja jest zatem zupełnie inna. Dla nich ich świat się zawalił, wszystko straciło sens i to jest ich największa tragedia. Tymczasem nastolatkowie doskonale zdają sobie sprawę, że na świecie są większe problemy i trudniejsze sytuacje. Ich racjonalne postrzeganie rzeczywistości podsuwa im myśli, że obiektywnie nic złego w ich życiu się nie dzieje… Takie słowa wzmacniają ich poczucie winy, odbierają im prawo do złego samopoczucia. Pogłębiają tym emocjonalne problemy i pogarszają stan psychiczny osoby chorej.

 

• Nie motywuj! “Dasz radę, wystarczy chcieć”, “Jesteś młody, masz po co wyzdrowieć”, “myśl pozytywnie”. Depresja zaburza percepcję rzeczywistości. Interpretują swoje życie, fakty, słowa w sposób pesymistyczny, nawet gdy takie nie są. Źle oceniają swoją sytuację, a także możliwości.

 

• Unikaj dobrych rad: “Zajmij się czymś”, “wyjdź pobiegać”, Rusz się”. Depresji bardzo często towarzyszy spadek energii. Choremu brakuje sił, by wyjść z łóżka. Owszem, aktywność fizyczna jest istotnym elementem terapii, jednak wprowadzana powinna być stopniowo i dopasowana do możliwości pacjenta. Raczej zachęć na krótki spacer, zanim podejmiesz próby intensywniejszej aktywizacji Twojego dziecka.

Pamiętaj też, że musisz grać z lekarzami w jednej drużynie. Słuchaj ich rad i wskazówek. Jednocześnie, jeśli masz przypuszczenia lub dziecko zwierzyło Ci się z myśli samobójczych, powiedz o tym lekarzowi. Nawet jeśli obiecałeś dyskrecję. Razem ustalicie kroki terapii.

 

Rodzicu,

Jeśli  powyższe objawy pojawiły się u Twojego dziecka, niepokoi Cię to nie zwlekaj i udaj się na konsultację do psychologa.

Jeśli zauważyłeś nietypowe zachowanie i zmianę w funkcjonowaniu dziecka i podejrzewasz występowanie u niego zaburzeń depresyjnych możesz zgłosić się na bezpłatną wizytę do psychologa i wykonanie testu diagnostycznego. Jeśli zajdzie potrzeba zostanie ono skierowane na wizytę psychoedukacyjną lub w przypadku stwierdzenia depresji zostanie objęte opieką psychoterapeutyczną (psychoterapia). Świadczenia prowadzone są w placówkach Centrum CBT na terenie Warszawy.  Program polityki zdrowotnej w zakresie profilaktyki zaburzeń depresyjnych dla dzieci i młodzieży z województwa mazowieckiego” na lata 2022–2024 został przyjęty przez Zarząd Województwa Mazowieckiego dnia 17 maja 2022r. Pełna treść programu dostępna jest tutaj: https://mazovia.pl/pl/bip/zarzad/rejestr-uchwal-zarzadu/uchwala-76432222-zarzadu-wojewodztwa-mazowieckiego-z-dnia-2022-05-17.html

Aby zgłosić dziecko do projektu i odbyć bezpłatną wizytę diagnostyczną trzeba skontaktować się z placówką Centrum CBT pod numerem 22-2128112.

„Program polityki zdrowotnej w zakresie profilaktyki zaburzeń depresyjnych dla dzieci i młodzieży z Województwa Mazowieckiego” finansowany jest ze środków Województwa Mazowieckiego.