Zgodnie z danymi Najwyższej Izby Kontroli na ból przewlekły cierpi ok. 20% społeczeństwa, u 5% przybiera on silny charakter. Jego efektem są nie tylko ograniczenia fizyczne, ale także stres, niepokój i strach. Te uczucia mogą wpływać na otwarcie bramki kontrolnej bólu. Sprawiają więc, że dolegliwości odczuwane są znacznie intensywniej. Mamy więc błędne koło, w którym fizyczny dyskomfort generuje negatywne uczucia, te z kolei potęgują przykre doświadczenia somatyczne.
To sprawia, że specjaliści coraz częściej mówią o kompleksowym leczeniu bólu przewlekłego, w którym prace nad stroną emocjonalną i psychiczną pacjenta są ważnym elementem wspomagającym farmakoterapię i rehabilitację.
Istnieje kilka powszechnie stosowanych technik, których działanie zostało potwierdzone przez liczne, wieloletnie badania.
Technika relaksacyjna Jacobsona
Polega na napinaniu poszczególnych partii mięśni i ich rozluźnianiu. W sferze fizycznej regularnie stosowany trening poprawia funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego, a także reguluje ciśnienie tętnicze krwi. Relaksacja obniża również napięcie mięśniowe, co jest zalecane przy dolegliwościach kręgosłupa.
Trening autogenny Schulza
Jego działanie opiera się na sugestii i autosugestii, jednak badania wykazały wysoką skuteczność przy regularnym stosowaniu tej metody. Polega ona na wywoływaniu w ciele odpowiednich reakcji typu: uczucie ciężkości, chłodu czy ciepła. Kolejność ich jest ściśle określona.
Trening autogenny Schulza i technika relaksacyjna Jacobsona pomagają w wyciszeniu, skupieniu na własnym ciele i przywracają uczucie przejęcia nad nim kontroli. Prowadzą do obniżenia stresu, niepokojów i strachu. Polecane są w leczeniu nerwic i fobii. Umożliwiają odzyskanie spokoju i wewnętrznej równowagi. Dzięki temu często przyczyniają się do redukcji siły odczuwania bólu przewlekłego.
Więcej o tym temacie pisaliśmy w materiale Trening relaksacyjny Jacobsona i trening autogenny Schulza dla seniora – zalety technik odprężających.
Mindfulness
W pędzącym świecie zapominamy zatrzymać się na chwilę i po prostu “być”. Technika uważności polega na skupieniu się na tym, co tu i teraz. Jej założeniem jest dostrzeganie pozytywnych stron otaczającej nas rzeczywistości, czerpanie jedynie dobrych bodźców.
W procesie leczenia bólu trening uważności pozwala na przerwanie ciągu negatywnych myśli i przeniesienie koncentracji z bólu na aspekty pozytywne. To wpływa na zmniejszenie odczuwania dolegliwości.
Wizualizacja
Metoda ta polega na wyobrażaniu sobie np. bólu w postaci koloru i pokonywanie go w myślach, w tworzonych tam obrazach. Technika ta wykorzystywana jest w leczeniu pacjentów, u których ból towarzyszy chorobom przewlekłym np. onkologicznym.
Hipnoza
Coraz częściej stosowana jest w leczeniu bólu doraźnego i podczas lekkich zabiegów np. o charakterze stomatologicznym. Wykorzystuje się ją też w leczeniu bólu nowotworowego, neuropatycznego, fibromialgii czy migrenowego bólu głowy. Ważną informacją jest fakt, że pacjent podczas zabiegu pozostaje w pełni świadomy tego, co się dzieje. W procesie głębokiej relaksacji “wyłączone” zostaje jedynie odczuwanie bólu w danej – leczonej strefie ciała.
Hipnoza nie jest formą psychologiczną czy psychiatryczną. Jest procedurą – zbiorem technik wpływania na świadomość cierpiącego pacjenta.
Placebo
Jest to nadal technika równie kontrowersyjna, co skuteczna. Polega na stosowaniu działań, które z fizjologicznego punktu widzenia są neutralne, a na zmniejszenie bólu działa sama psychika i nastawienie pacjenta. Badania pokazują, że 60-86% lekarzy stosuje placebo w sposób zamierzony.
Technikom relaksacyjnym w procesie leczenia bólu poświęciliśmy osobne miejsce w programiePsychoedukacji osób starszych. Seniorów bowiem w szczególności mocno dotykają tego typu dolegliwości. Zachęcamy do zapoznania się z materiałem wideo przygotowanym przez prof Ewę Mojs, Prezes Rady Naukowej Fundacji NWPM.
Zadanie dofinansowane z środków z budżetu Województwa Mazowieckiego
