“Bez zdrowia psychicznego nie ma zdrowia, a bez zdrowia nie ma życia” prof. dr hab. Dominika Dudek
Pierwszy dzień IV Kongresu Zdrowia Psychicznego już za nami. Jak co roku wydarzenie zgromadziło wiele osobistości z sektora ochrony zdrowia psychicznego. Spotkanie otworzyły: Dorota Gałczyńska-Zych, dyrektor Szpitala Bielańskiego oraz Joanna Krzyżanowska-Zbucka, członkini Zarządu efKropka i przewodnicząca Komitetu Organizacyjnego IV KZP. Nie mogło na nim zabraknąć prof. dr hab. Dominiki Dudek, prezes Polskiego Towarzystwa Psychiatrii , która na początku kongresu wręczyła certyfikaty eksperta Cogito osobom, które mają za sobą doświadczenie kryzysu psychicznego.
Prowadzącą i ambasadorem tegorocznego Kongresu jest pisarka Katarzyna Grochola.
Pierwszego dnia na sali obecni byli też przedstawiciele rządu, m.in. Ministerstwa Zdrowia i Ministerstwa Edukacji Narodowej, co jest sygnałem nieustającej chęci silnej współpracy międzysektorowej i wielopłaszczyznowej w kierunku poprawy ochrony zdrowia psychicznego dzieci, młodzieży i dorosłych w Polsce. Z podium padło wiele cennych uwag i słów podsumowania – czasem też gorzkich, ale to one są szczególnie cenne, gdyż pozwalają modyfikować działania i robić kolejne kroki ku poprawie sytuacji.
Pierwszego dnia wiele miejsca poświęcono funkcji Asystenta Zdrowienia, o którym w Polsce mówi się coraz więcej. Na sali obecne były osoby, które od wielu lat pracują w tym “zawodzie”, pomagając innym w procesach terapii kryzysów i zaburzeń psychicznych. Ich największą siłą jest doświadczenie. Mają bowiem za sobą podobne przeżycia, więc łatwiej im zrozumieć obawy, myślenie i postawy osób pozostających aktualnie w trakcie leczenia.
Obecni na sali Asystenci Zdrowienia zwracali uwagę na blaski tej funkcji, takie jak możliwość niesienia pomocy i osobiste sukcesy w pracy z pacjentami. Dużo miejsca poświęcili organizacji swojej pracy, o której nadal w społeczeństwie wiadomo niewiele. Mówili o fantastycznych przedsięwzięciach, które wychodzą poza klasyczne zadania asystentów, np. prowadzenie kafejki czy restauracji przy Centrach Zdrowia Psychicznego, organizowanie wernisaży prac osób w kryzysie, itp. Nie zabrakło słów o trudach codzienności w pracy Asystentów Zdrowienia, takich jak brak zaufania. Mówili o konieczność szerszej edukacji społecznej, która przybliży ich funkcje i miejsce w procesie zdrowienia. Równie istotny jest brak regulacji prawnych, który dawałby jasność, jaką pełnią oni rolę w systemie opieki psychiatrycznej, a także dawał im formalnie narzędzia do pracy.
Ciekawym i ważnym głosem w pierwszym dniu IV Kongresu Zdrowia Psychicznego była wypowiedź prof. dr n. med. Małgorzaty Janas-Kozik, specjalistki Psychiatrii Dzieci i Młodzieży, która dokonała podsumowania dotychczasowych działań w zakresie reformy psychiatrii nieletnich. Zwróciła uwagę na powstanie zupełnie nowej struktury organizacji z największym udziałem placówek na I poziomie referencyjnym, które – notabene – wcześniej nie istniały. Podkreśliła dobitnie, że reforma nie doprowadziła do zamknięcia żadnej jednostki. Natomiast krok po kroku tworzono nowe, tak aby zapewnić jak najlepszy poziom świadczeń i wyrównać różnice w poszczególnych regionach w zakresie dostępności do specjalistycznych świadczeń. Za ogromny sukces dotychczasowych działań uznaje wzrost liczby ośrodków I poziomu referencyjnego ze 139 w 2020 r. do 435 w listopadzie 2023.
Zwróciła też uwagę na obszary, które jeszcze wymagają poprawy, takie jak:
- brak koordynacji w zakresie przetwarzania danych osobowych we współpracy międzysektorowej,
- przeregulowanie sprawozdawczości, która teraz zajmuje specjalistom zbyt wiele czasu,
- zmiana myślenia specjalistów,
- zmiana sposobu finansowania,
- rzetelna analiza jakościowa i ilościowa.
Po niej głos miała dr Izabela Ciuńczyk, lekarz psychiatra, dyrektor Centrum Zdrowia Psychicznego MEDISON w Koszalinie oraz przewodnicząca Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Centrów Zdrowia Psychicznego. Poruszyła kwestię organizacji placówek, które zapewniają pomoc w sposób ciągły. Mówiła też o istotnym problemie w ich funkcjonowaniu, jakim jest brak właściwych uregulowań formalno-prawnych. Nadal bowiem centra zdrowia psychicznego funkcjonują w oparciu o rozporządzenie, które miało dotyczyć jedynie placówek pilotażowych. Trudno więc dopasować regulacje stworzone dla 33 jednostek do obecnie istniejących 129. Efektem jest, m.in. brak standardów organizacyjnych i terapeutycznych. Absolutnie konieczna jest nowelizacja ustawy o ochronie zdrowiu psychicznym, która zapewni chociażby możliwość funkcjonowania centrów typu B.
Ciekawy wykład prowadził również dr n. med. Cezary Żechowski, psychiatra. W swoim wystąpieniu: “Przychodzimy z różnych stron. Rola empatii i sieci społecznych w procesach zdrowienia” przytoczył ciekawe, szeroko zakrojone badania przeprowadzone na uniwersytecie w Szanghaju. Pokazały one, że w przypadku synchronizacji mózgów na polu empatii poprawiają się takie aspekty, jak: współpraca, koordynacja, pomoc wzajemna, zaufanie, pojawia się bliskość iwzmagają się procesy prospołeczne.
Wyjątkowym gościem był Rene Keet, lekarz psychiatra, Środowiskowa Służba Zdrowia Psychicznego GGZ Noord-Holland-Noord, który prowadził wykład “Społeczne Zdrowie Psychiczne w XXI wieku jako ekosystem uczenia się e-społeczeństwa” (“Community Mental Health in 21st century: a learning ecosystem of the (e-) community”.
Pierwszego dnia po południu odbyły się też debaty równoległe:
- “Jak pomagamy” (dobre praktyki, co się udaje i z czym się borykamy)
- “Nowe role osób z doświadczeniem kryzysu psychicznego” (Wpływ ekspertów przez doświadczenie na społeczeństwo, polityków, media. Asystent Zdrowienia i jego rola w opiece psychiatrycznej)
- “Rola szkoły w profilaktyce zdrowia psychicznego”
- “Rola pracodawcy w profilaktyce zdrowia psychicznego” (Zapobieganie wypaleniu zawodowemu, mobbingowi, zatrudnianie wspomagane, wolontariat).
Pierwszy dzień zakończył się tradycyjnym już Marszem Żółtej Wstążki organizowanym przez Fundację efKropka.
Dzień drugi przed nami…
