Twoja wydajność w pracy spada? Zmniejsza się też kreatywność? Dłużej siedzisz przy biurku, ale efekty są mizerne? Czujesz rozdrażnienie i frustrację? Idź na urlop. Okazuje się, że bez odpowiedniej dawki odpoczynku jesteśmy mniej produktywni. Za to stajemy się bardziej nerwowi, znużeni i zniechęceni. W samym środku wakacji przybliżamy temat odpoczynku (niekoniecznie wakacyjnego).
W dzisiejszym artykule:
- Czym jest odpoczynek?
- Co daje odpoczynek? Urlop a zdrowie psychiczne
- Jak prawidłowo odpoczywać?
- Czy urlop wystarczy?
- Dlaczego odpoczynek nie może być obowiązkiem?
Czym jest odpoczynek?
Jest to czas na absolutne „niemyślenie o pracy”. To moment, w którym odcinasz się od zadań, wyzwań i problemów. Oznacza to, że nie sprawdzasz maili, telefon służbowy masz wyłączony lub wyciszony. Jesteś “tu i teraz”. Robisz to, co realizuje i określa Cię prywatnie. Może być to czas z dziećmi, łowienie ryb, czy czytanie książki.
Odpoczynek to także odpowiedni sen.
Jak widzisz, nie jest to jedynie 2-tygodniowy urlop, na który wyczekujesz z utęsknieniem niemal cały rok.
To Twoja codzienna higiena życia oparta na zdrowej równowadze.
Ona pozwala w pełni zachować sprawność umysłową, kreatywność i dobre samopoczucie.
Brak urlopu i codziennego odpoczynku niosą za sobą szereg konsekwencji.
Urlop a zdrowie psychiczne — czy konieczność odpoczynku zależna jest od rodzaju wykonywanej pracy?
I tak, i nie.
Pamiętaj, że na urlop czy odpoczynek powinien pozwalać sobie każdy — bez względu czy pracuje fizycznie czy psychiczne. Zmęczenie mięśni jest widoczne od razu. Tymczasem mózg rzadko daje znać, że się przepracował. Jego wyczerpanie widoczne jest później. Czasami ujawnia się dopiero wtedy, gdy pracownik wymaga już pomocy np. psychologa czy psychiatry.
Co więcej, mózg zużywa całkiem spore pokłady energii. Badania pokazują, że u zawodowych szachistów w czasie jednego dnia zawodów spala on nawet 6000 kcal. Tymczasem zapotrzebowanie energetyczne mężczyzny pracującego fizycznie wynosi ok. 2900-3400 kcal.
Te różnice obrazują, jak ciężką i intensywną pracę wykonuje mózg. Mimo że tego nie widać.
Co daje odpoczynek? Urlop a zdrowie psychiczne
Brak balansu pomiędzy pracą a odpoczynkiem rodzi szereg konsekwencji zdrowotnych. Wiele z nich ujawnia się po dłuższym okresie — nawet po kilku latach. Urlop pomaga naszemu organizmowi na wielu płaszczyznach.
- Badania na Uniwersytecie w Syrakuzach prowadzone przez Bryce’a Hruskę i Brooksa Gumpa udowodniły, że osoby, które częściej wyjeżdżają na wakacje, mają mniejsze ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego i objawów metabolicznych, a należy do nich otyłość, nadciśnienie tętnicze, wysoki poziom złego cholesterolu czy cukrzyca.
- Trwające ponad 40 lat obserwacje na grupie 1222 managerów prowadzone na Uniwersytecie Helsińskim wykazały, że zdrowy styl życia nie rekompensuje urlopu i wypoczynku. Ich brak powoduje większe ryzyko zgonów z powodu stresu i chorób układu sercowo-naczyniowego. Długi wypoczynek może — według badaczy — przedłużać nam życie.
- Urlop wpływa na poprawę układu odpornościowego. Osoby go pozbawione częściej łapią infekcje, są bardziej podatne na zakażenia.
- Odpoczynek zapobiega wypaleniu zawodowemu. Chociaż nadal nie jest to jednostka chorobowa, jednak nie można zaprzeczyć jego istnieniu. Objawia się on znużeniem, zmęczeniem, brakiem satysfakcji z wykonywanych obowiązków czy chęcią ucieczki. Specjaliści dzielą jego przyczyny na trzy grupy: czynniki interpersonalne, indywidualne oraz organizacyjne. W tej trzeciej istotne są właśnie takie elementy jak: przeciążenie pracą, ilością obowiązków, presja czasu, zbyt duże wymagania, a także brak odpoczynku zarówno codziennego, jak i dłuższego.
- Odpoczynek poprawia jakość snu. Jeśli umysłowo i emocjonalnie “zabierasz pracę do domu”, nieustannie myślisz o tym, co było lub co Cię czeka jutro i w kolejnych dniach, możesz mieć problemy nie tylko z zaśnięciem, ale także z jakością snu. Prowadzić to może do chronicznego zmęczenia, spadku wydajności, a także rozdrażnienia.
- Urlop wpływa na kreatywność. Świeży, wypoczęty umysł myśli szybciej, ma pomysły i energię na ich realizację.
- Poprawia nastrój.
- Może zminimalizować ryzyko depresji. Jest ona silnie skorelowana z przewlekłym stresem, który obecnie często towarzyszy wykonywaniu obowiązków zawodowych.
Jak prawidłowo odpoczywać nie tylko w wakacje?
Nie ma jednej, unikalnej i uniwersalnej recepty. Z pewnością lepszy jest aktywny odpoczynek na świeżym powietrzu. Dotyczy to zwłaszcza osób pracujących w biurze czy w zakładach produkcyjnych. Tymczasem jeśli pracujesz fizycznie poza budynkiem, dla Ciebie lepszy może okazać się wygodny hamak na tarasie czy partyjka szachów z kolegą lub koleżanką.
Mamy dla Ciebie kilka zasad, które pomagają w pełni wykorzystać chwile wolnego i zrelaksować się fizycznie i psychicznie.
- Nie myśl o pracy
Tylko jeśli nabędziesz tę cenną umiejętność, Twój wypoczynek będzie pełny. Pozwoli Ci odzyskać spokój i energię do działania.
- Praktykuj uważność
Mindfulness to trend zapoczątkowany już 50 lat temu. Jednak dopiero w dzisiejszych czasach święci triumfy popularności. Jest to praktyka skupiania się na tym, co tu i teraz. Podczas jazdy na rowerze, zamiast rozmyślać o tym, co zrobisz na obiad, czy w co będziesz bawić się z dziećmi, po prostu delektuj się każdym ruchem, wiatrem i promieniami słońca na twarzy.
- Stawiaj na sen
W dni wolne wstawaj bez budzika. Wprawdzie nie da się wyspać na zapas lub też odespać straconych dni, jednak sen działa najbardziej regenerująco na mózg ze wszystkich czynności. Zadbaj, by był nie tylko długi, ale też w odpowiednich warunkach. Przed spaniem wyłącz telewizor, telefon i się po prostu wycisz.
- Wyciągnij wtyczkę z sieci
Internet i media społecznościowe dostarczają nam niezliczonych ilości bodźców, które zmuszają nasz mózg do wytężonej pracy w celu ich przetworzenia. Daj mu od tego odpocząć. Brak konieczności analizy nadmiernej ilości danych pozwoli mu na odzyskanie równowagi i wyciszenie.
- Postaw na to, co lubisz
Nie podążaj za modą. Odpuść wstawanie o 5:00 rano, by uprawiać jogging. Nie spędzaj całych godzin na poszukiwaniu idealnego miejsca na medytację. Rób to, co lubisz. Wykorzystaj urlop do rozwoju hobby czy pielęgnacji pasji, na którą możesz nie mieć wystarczająco dużo czasu, gdy pracujesz.
- Wyjdź na zewnątrz
Nawet jeśli pracujesz na powietrzu, relaks w otoczeniu przyrody będzie dla Ciebie zbawienny. Ruch dotlenia organizm, zwiększa pojemność płuc i pozwala na lepszą regenerację organizmu.
Czy urlop wystarczy?
Urlop a zdrowie psychiczne to silna relacja. Jednak specjaliści zgodnie twierdzą, że długi urlop jeden raz w roku nie ładuje baterii naszego organizmu tak, aby mógł on funkcjonować prawidłowo przez kolejny rok.
Naucz się odpoczywać codziennie. Work-life balance musi uwzględniać:
- odpowiedni stosunek ilość godzin pracy i odpoczynku,
- zalecaną ilość snu – 6-8 godzin,
- jasne oddzielenie czasu na wykonywanie obowiązków od wolnych chwil,
- dni całkowicie wolne od pracy np. weekendy,
- długi urlop przynajmniej raz w roku.
Ile powinien trwać długi wypoczynek?
Specjaliści za ideał uważają 21 dni. Zgodnie twierdzą, że przez pierwszy tydzień mózg człowieka odzwyczaja się od pracy. Jest to jeszcze czas na załatwienie ostatnich spraw. Pojawiają się telefony od zastępujących współpracowników i problemy, którym musisz zaradzić jeszcze z domu. Drugi i połowa trzeciego tygodnia to chwile prawdziwego relaksu. Natomiast ostatnie dni zazwyczaj poświęcamy już na przyzwyczajanie się do myśli o pracy.
Dlaczego odpoczynek od pracy nie może być obowiązkiem?
Nie daj się wpędzić w pułapkę obowiązkowego odpoczynku. Ostatnio naukowcy wskazują, że ludzie zaczynają traktować odpoczynek jako część swoich zadań.
Wtedy… przestaje być on odpoczynkiem. Brak realizacji obowiązkowego punktu może prowadzić do jeszcze większego stresu, frustracji i presji, a to już prosta droga do wypalenia, zniechęcenia i depresji.
Jeśli masz problem z zachowaniem zdrowego balansu pomiędzy życiem zawodowym a prywatnym, wdrażaj zmiany powoli.
Nie potrafisz?
Nie czekaj, aż wyczerpią Ci się baterie. Czasem warto sięgnąć po poradę specjalisty.
