Dla osób starszych najbliżsi są podstawową wartością. Czasem mogą być też jedynym punktem zaczepienia, dla którego chcą dbać o swoje zdrowie i sprawność. Dzisiaj pokażemy, jak ważną funkcję w życiu seniorów pełni rodzina. Jednak też przekornie przypomnimy, że z takich relacji korzysta też młodsze pokolenie.
W tym wpisie:
- Rodziny wielopokoleniowe — rzeczywistość w liczbach
- Rola najbliższych spokój i gwarancja bezpieczeństwa
- Dorosłe dzieci jako istoty aktywizator i motywator
- Jak z kontaktów międzypokoleniowych korzystają młodsi
Rodziny wielopokoleniowe — aktualności w liczbach
Polskie społeczeństwo się starzeje. Tendencja ta utrzymuje się już od dekad. Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego, osoby po 60 roku życia stanowiły w 2021 r. 25,7% społeczeństwa i żyło ich w naszym kraju blisko 9,8 mln. Tymczasem w 2005 r. odsetek ten wynosił 17,2%.
Jednak tylko ⅕ z nich mieszka z bliskimi,
Jak podaje CBOS, w 2019 r. zaledwie 22% rodzin stanowiły te wielopokoleniowe. Zdecydowanie więcej (49%) to rodziny nuklearne.
To samo badanie jednak wskazuje, że Polscy tęsknią za bardziej tłocznym domem, gdyż aż 32% dorosłych chciałoby mieć domostwa, gdzie młodsi są wsparciem starszych i odwrotnie.
Jeśli dorosłe dzieci wraz ze swoim potomstwem żyją w tym samym mieście co starzejący się rodzice, mogą ich aktywnie włączać w swoją codzienność. Gorzej jest, jeśli zdecydowali się na wyprowadzkę do innej miejscowości lub kraju. Wówczas często dochodzi do zupełnej alienacji, na której tracą właściwie wszyscy.
Rola najbliższych w życiu seniora — spokój i gwarancja bezpieczeństwa
Niezaprzeczalnie osoby w bardzo zaawansowanym wieku potrzebują wyjątkowej troski, opieki i uważności. Wraz z upływem lat pogarsza się ich stan fizyczny, a także niektóre funkcje intelektualne. Jednak zanim do tego dojdzie, przed seniorami jest co najmniej kilkanaście lat aktywności, sprawności okraszonej wolnym czasem. Jednak, aby utrzymać siłę i ochotę do życia, potrzebują najbliższych.
Mniejsze ryzyko depresji
Ogromnym emocjonalnym obciążeniem dla osób w podeszłym wieku jest przeświadczenie o swojej bezużyteczności. Silnie odczuwają odsunięcie się najbliższych. Czują, że mogliby pomóc np. przy wychowaniu wnucząt, służyć, chociażby radą i wsparciem. Całkowita izolacja jest dla nich przytłaczająca i przygnębiająca.
Do tych emocji dochodzi także poczucie osamotnienia. Narasta ono z wiekiem, a uderza bardziej po stracie małżonka lub partnera. Ciche wieczory, kolacje i śniadania przy pustym stole pogłębiają poczucie pustki.
Te wszystkie emocje z czasem mogą przerodzić się w głębszy spadek nastroju, a ten utrzymujący się dłużej niż 2 tygodnie — często oznacza zaburzenia psychiczne w postaci depresji. To właśnie samotność jest jednym z czynników zwiększających ryzyko tej choroby u osób po 65 roku życia.
Tymczasem statystyki są nieubłagane. Zaburzenie dotyka coraz większą liczbę seniorów. Według danych WHO zmaga się z nią aż 7% osób 65+. Jednak mogą być to dane zaniżone ze względu na specyficzny przebieg choroby w wieku podeszłym i mylną diagnozę objawów jako część naturalnego procesu starzenia się organizmu.
Bliskie relacje w rodzinie to istotne panaceum na te statystyki. Obecność najbliższych w życiu starszych rodziców:
- likwiduje samotność,
- wpływa na poprawę poczucia własnej wartości,
- daje bezcenną świadomość przynależności do większej grupy, jaką jest rodzina, którą sami też stworzyli.
Zapewnienie poczucia bezpieczeństwa jako istotna rola najbliższych w życiu osób starszych
Stres seniorom towarzyszy właściwie każdego dnia. Jednym z silniejszych czynników generujących lęk jest wizja utraty sprawności fizycznej i umysłowej. Pogarszający się wzrok i słuch, a także coraz częściej różne dolegliwości bólowe powodują strach przed przyszłością i uzależnieniem od innych.
Obecność dzieci daje ważną gwarancję bezpieczeństwa. Jest to zapewnienie, że starsi w trudniejszych momentach będą mogli liczyć na ich pomoc i wsparcie. Nawet jeśli te wizje są bardzo odległe, pomagają jednak uśmierzyć niepokój. Dzięki temu seniorzy mogą skupić się na przyjemniejszych, radośniejszych elementach życia na emeryturze. To sprawia, że dłużej pozostają sprawni zarówno fizycznie, jak i intelektualnie. Co więcej, zgodnie z teorią bramki kontrolnej bólu optymiści mniej odczuwają dolegliwości, które często towarzyszą seniorom każdego dnia.
Dorosłe dzieci jako finansowy parasol bezpieczeństwa
Przejście na emeryturę może być trudnym momentem dla niektórych. Z jednej strony jest to sygnał, że wchodzą już w jesień życia, co może działać na nich obciążająco psychicznie.
Jednak — co równie istotne — pogarsza się ich sytuacja finansowa. Obniżają się dochody, co rodzi niepokój i strach przed przyszłością.
Mogą go zmniejszyć jedynie najbliżsi. Dorosłe dzieci, stale obecne w ich życiu, zapewniają im spokój poprzez pewność, że w trudniejszych sytuacjach mają na kogo liczyć. Wsparcie finansowe w okresie, gdy rośnie zapotrzebowanie na leki i opiekę lekarską, jest niezbędne dla utrzymania stabilizacji psychicznej i emocjonalnej osób starszych.
Jak widać, w relacjach seniora w rodzinie chodzi głównie o … spokój i towarzystwo.
To niby niewiele, a jednak… to one pozwalają osobom starszym z większym optymizmem patrzeć w przyszłość. To dzięki nim mogą poświęcić swój czas nie na zamartwianie się, ale na rozwój intelektualny poprzez poszukiwanie nowych zainteresowań. To ten spokój pcha ich także do dbania o siebie w sferze fizycznej — częstszych, profilaktycznych wizyt u lekarza, czy też zwiększenia aktywności, co przekłada się na sprawność, kondycję i dłuższe zdrowie.
Dorosłe dzieci jako istoty aktywizator i motywator do działania
“Nie chce mi się.”
“Nie mam siły.”
“To już nie dla mnie.”
“W moim wieku to nie wypada.”
Oto najczęstsze wymówki osób starszych przed wyjściem z domu, aktywnością fizyczną czy towarzyską. Tym zasłaniają się, gdy nie chcą iść do Klubu Seniora, poszukać nowych znajomych, czy rozwijać swojego hobby tanecznego, malarskiego lub wokalnego.
Silne, zdeterminowane dorosłe dzieci mogą skutecznie ukrócić tego rodzaju zasłony dymne. Wystarczy, że przejmą inicjatywę. Sami poszukają kółek zainteresowań w okolicy, namówią na wspólne wyjście na spacer, czy do klubu brydżowego. Kupią kijki do nordic walking. W osobach starszych wystarczy tylko zaszczepić pasję. Zachęcić, bo później rozwijają ją już sami. W ten sposób do ich życia nie wkrada się nuda, a ciągle pracujący umysł, dłużej pozostaje sprawny.
Seniorzy w rodzinie — jak z kontaktów międzypokoleniowych korzystają młodsi
Bliskie relacje rodzinne między pokoleniami niosą ze sobą nie tylko jednostronną korzyść. Z całą pewnością wiele wynieść mogą z nich także młodsi.
Niezaprzeczalnie najważniejszą rolą w życiu seniora jest “dziadkowanie” i “babciowanie” – 60- i 70-latkowie w dużej mierze są jeszcze osobami sprawnymi zarówno fizycznie, jak i intelektualnie. Bez obaw mogą brać udział w wychowywaniu kolejnego pokolenia. Dorosłe dzieci mają wówczas niezbędną pomoc, a seniorzy czują się potrzebni. Wnukowie natomiast są nie tylko zaopiekowani, ale czerpią też garściami ze skarbnicy mądrości, jaką są starsi.
Pamiętajmy bowiem, że inteligencja seniora długo utrzymuje się na niezmiennym poziomie, a zdolności werbalne u niektórych rozwijają się nawet do 70 roku życia. Skrystalizowana inteligencja rośnie nawet wraz z wiekiem. To ona daje osobom starszym ten wewnętrzny spokój, ową „mądrość życiową”, z której wiele może wynieść nerwowe, emocjonalne i żyjące w ciągłym stresie młodsze pokolenie.
To seniorzy są też nieprzebraną skarbnicą wiedzy o świecie, historii i lokalnej kulturze. Są źródłem informacji, których trudno szukać w książkach, gdyż opierają się na ich własnych doświadczeniach i sytuacjach, których sami byli świadkami.
Warto z tego korzystać. Drugiej takiej okazji nie będzie.
Psychoedukacja osób starszych — inicjatywa Fundacji NWPM i Samorządu Województwa Mazowieckiego
W tym roku Fundacja Nie Widać Po Mnie realizuje program Psychoedukacji osób starszych. Poruszamy w nim m.in. zagadnienia inteligencji seniorów i sposobów na zapewnienie jak najdłużej sprawności fizycznej i intelektualnej. Poradniki w formie e-booków oraz materiałów wideo skierowane są przede wszystkim do osób w podeszłym wieku i ich najbliższych. Przybliżają też zagadnienia:
- zmian fizjologicznych w organizmach osób starszych,
- charakterystyki demencji typu Parkinson i Alzheimer,
- depresji seniorów,
- sposobów radzenia sobie z bólem przewlekłym,
- form aktywizacji osób starszych.
Zadanie dofinansowane ze środków z budżetu Województwa Mazowieckiego.
