Jak rozmawiać z osobą w depresji: Co mówić najbliższej osobie, a jakich słów unikać?

Krótki poradnik dla najbliższych osób z depresją

Depresja wpływa nie tylko na osoby chorujące, ale także na ich najbliższe otoczenie: mężów, żony, dzieci, rodziców… Zaburza funkcjonowanie całego systemu rodzinnego i zmusza do weryfikacji planów. Jednak przede wszystkim osoba z depresją wymaga właściwego traktowania. Słowa mogą zarówno przygnębiać, jak i wspierać, dlatego bliscy muszą szybko nauczyć się rozróżniać te, które pomagają, od tych, które szkodzą. Dzisiaj o tym, co mówić, a czego unikać: jak rozmawiać z osobą w depresji.

W tym artykule:

 

Poniższy poradnik dedykujemy przede wszystkim partnerom i małżonkom osób zmagających się z depresją. Zachęcamy także do sięgnięcia do naszego poradnika: Jak rozmawiać z dzieckiem z depresją, który skierowany jest głównie do rodziców i opiekunów.

 

Jak depresja wpływa na życie rodzinne?

 

Im głębszą postać przybiera epizod depresyjny, tym większy wpływ ma na życie i relacje w rodzinie. Jednym z objawów zaburzenia jest zobojętnienie na to, co dzieje się wokół. Chory przestaje, m.in. interesować się domem, sprawami finansowymi, a także ewentualnymi problemami dzieci w szkole czy też poza. Partner osoby zmagającej się z depresją pozostaje więc z nimi sam, a to wymaga wzmożonego wysiłku, który finalnie prowadzi do zmęczenia i pogłębiania się irytacji.

Ten brak zainteresowania chorującego rodzica wpływa także na jego relacje z dziećmi. Dochodzi do osłabienia więzi, których późniejsze odbudowanie wymaga wysiłku każdej strony.

 

 

Osoby w depresji w głębokim stadium, nawet po hospitalizacji i dopasowaniu leków, pozostają przez pewien czas w pewnej apatii. Brakuje im sił na podstawowe czynności, a nawet wstanie z łóżka jest wysiłkiem. To destabilizuje także życie towarzyskie.

Mogą pojawiać się także problemy z seksualnością – brak zainteresowania seksem, spadek libido, brak odczuwania przyjemności itp. Dotykają one nawet 80% chorujących. Tymczasem sfera intymna jest jedną z najważniejszych płaszczyzn łączących dorosłych ludzi w głębokich związkach. Jeśli pojawiają się problemy na tym polu, z czasem zaczynają one wpływać na pozostałe elementy wzajemnego funkcjonowania dorosłych.

W tym wszystkim niezwykle trudno jest się odnaleźć. Nic dziwnego, że często, chociaż w dobrych intencjach, członkowie rodziny chorego popełniają błędy, które pogarszają samopoczucie osoby zmagającej się z depresją.

 

Najczęstsze błędy w relacjach z osobą w depresji?

Podkreślamy raz jeszcze… Nie wynikają one ze złej woli najbliższych. Są raczej efektem niezrozumienia istoty zaburzenia. Stąd pojawiają się, np. liczne prób aktywizacji osób z depresją: wyciąganie z łóżka, proponowanie wspólnego wyjścia do kina, próby pokazania, że przecież życie jest fantastyczne.

Takie zachowania członków rodziny budzą w osobach z depresją większy niepokój, a nawet irytację, a także potęgują wyrzuty sumienia.

Czy jednak najbliżsi mają szansę zrozumieć tak naprawdę osobę w depresji? Dane wskazują, że dla wielu zaburzenie pozostaje tajemnicą. Dlatego tak ciężko im funkcjonować w nowej, wymagającej relacji.

Mimo, że zrozumienie depresji bywa trudne, można nauczyć się, jak wspierać najbliższych z tym zaburzeniem, zarówno w zachowaniu, jak i w komunikacji.

Jak i co mówić osobie w depresji?

 

Jak rozmawiać z osobą z depresją: Jakich słów unikać?

 

Zaczniemy od tego, co najbardziej rani, wywołuje sprzeciw lub pogłębia przygnębienie. Lista „zakazanych” słów może niektórych zaskoczyć.

Nie porównuj z innymi

Chcąc pokazać osobie w depresji, że wszystko jest w porządku, że otaczają ją wspaniali ludzie, a życie naprawdę nie szczędzi jej hojności, porównujemy ją z innymi. W rzeczywistości jednak potęgujemy jej wyrzuty sumienia. Chory często potrafi realnie spojrzeć na to, co dzieje się wokół, obiektywnie ocenić sytuację, nie radzi sobie z emocjami i takimi słowami uświadamiamy mu to dobitniej. Co więcej, powstaje w bliskim chorującym  poczucie bycia niezrozumianym i osamotnionym, a to może wpływać na pogłębianie się nastroju depresyjnego.

Unikaj więc zdań:

• „Daj spokój, inni mają gorzej.”
• „Weź się w garść, zobacz ile mamy.”
• „Nie przesadzaj. Mamy wszystko, jesteśmy zdrowi, dobra praca…Moja siostra i szwagier mają gorzej i ze wszystkim sobie radzą”

 

Nie przekonuj, że rozumiesz

Chcąc wspierać, w sposób naturalny staramy się pokazać najbliższym, że wiemy, co przechodzą. To jednak kłóci się z naszym zachowaniem: czasami irytacją i wymaganiami. Poza tym osoba z depresją zdaje sobie sprawę z tego, że nikt, kto nie zmagał się z zaburzeniem, do końca jej nie rozumie. To znów potęguje poczucie osamotnienia i zamiast pogłębiać relacje, oddala partnerów od siebie. Powoduje też, że chory zamyka się w sobie.

Nie mów zatem:

• „Rozumiem, przez co przechodzisz.”
• „Doskonale rozumiem Twój smutek, cały zeszły tydzień miałam/miałem podobnie.”
• „Wiem, co czujesz, ale nie martw się, to minie.”

 

Nie obwiniaj

Zrzucanie odpowiedzialności za depresję na osobę, która się z nią zmaga, może być wynikiem bezsilności, jednak może prowadzić do pogarszania się samopoczucia osoby z depresją. Zaburzenie nie jest wymysłem, efektem lenistwa czy braku odpowiedzialności. Nie jest też formą ucieczki przed życiem. Jest wielopłaszczyznową chorobą, która ma nie tylko podłoże psychiczne. Z biologicznego punktu widzenia jest też uszkodzeniem funkcjonowania neuroprzekaźników i nieprawidłowego stężenia serotoniny, noradrenaliny i dopaminy. Obwinianie potęguje wyrzuty sumienia i poczucie winy, a tym samym może istotnie wpłynąć na intensyfikację objawów.

Nawet w chwilach silnej irytacji nie mów osobie z depresją:

• „To Twoja wina!”
• „Weź się w garść. To tylko Twój wybór, że się smucisz!”
• „Ogarnij się. Nie wymyślaj, bo Twoje humory wpływają na nas wszystkich.”

 

Nie namawiaj

Czasem chcemy po prostu pokazać, że życie wokół ma sens. Nie możemy patrzeć, jak osoba w depresji leży, gdy za oknem pełne słońce i wiosna w rozkwicie. Nie rozumiemy, że nie ma ona po prostu siły i energii, by wstać z łóżka. Dodatkowo spacer wymaga spotkania innych ludzi. To chorych przerasta. Oczywiście,  aktywizacja jest konieczna, jednak wymaga ona czasu. Musi się odbywać powoli, krok po kroku i z szacunkiem do chorego.

Dlatego zaproponuj, ale nigdy nie naciskaj i unikaj ciągłego powtarzania:

• „Zobacz, jakie piękne słońce. Chodźmy na spacer.”
• „Idź pobiegaj. To Ci dobrze zrobi!”
• „No daj się w końcu namówić na wyjście do kina. Chcę zobaczyć chociaż ten film.”

 

Jak rozmawiać z osobą w depresji: Co mówić osobie z depresją, by być dla niej wsparciem?

 

To, co mówimy osobie z depresją, powinno być pełne wsparcia i zapewnień. Musi ona uwierzyć, że nawet niezrozumiana w pełni, ma zawsze oparcie w najbliższych.

Jakich więc słów używać w rozmowie, by pomóc osobie z depresją?

Zapewniaj, że jesteś i będziesz

Nawet jeśli osoby w depresji chcą się izolować od najbliższych, świadomość, że oni są obok, jest budująca. Daje nadzieję, nadaje sens terapii i życiu.

Często więc powtarzaj:

• „Nie jesteś sam/sama.?
• „Jestem przy Tobie i będę zawsze.”
• „Razem przez to przejdziemy”
• „Gdy Twój smutek odejdzie, my nadal będziemy razem.”

 

Okazuj akceptację

Akceptacja bez pełnego zrozumienia jest niezwykle trudna. Jednak jest najlepszym, co możesz zrobić w obliczu tej choroby. Jak rozmawiać z osobą w depresji, by poczuła nasze wsparcie?

Często sięgaj po słowa:

• „Nie rozumiem, co czujesz, ale domyślam się, że musi być Ci z tym niezmiernie trudno.”
• „Nie jesteś szalony/szalona. To choroba, ale wierzę, że ją pokonamy.”
• „Trudno mi sobie wyobrazić, przez co teraz przechodzisz, ale niezmierni Ci współczuję i jestem przy Tobie, jeśli tylko potrzebujesz.”
• „Jesteś dla mnie ważna/ważny.”
• „Bardzo mi przykro, że przez to przechodzisz. Jestem przy Tobie, pamiętaj.”

Zresztą czasami naprawdę wystarczy być…