Na ostatniej konferencji dotyczącej statystyk Komendy Głównej Policji wiele mówiło się o spadku liczby samobójstw w ogóle populacji, a w szczególności wśród dzieci i nastolatków. Rzeczywiście dane te mogą napawać optymizmem. Jednak my spojrzeliśmy gdzie indziej… na seniorów. To grupa wiekowa, w której w 2024 r. liczba prób suicydalnych znacząco wzrosła przy stosunkowo niewielkim spadku liczby samobójstw, które nadal oscylują na poziomie ok. 1000 rocznie. To pokazuje, że osoby po 65 roku życia zasługują na szczególną uwagę i troskę.
Statystyki Komendy Głównej Policji: liczba samobójstw seniorów w 2024 r.
Co zastanawiające – jest to jedyna grupa wiekowa, w której liczba prób samobójczych jest mniejsza niż tych zakończonych śmiercią. W 2024 roku 540 seniorów podejmowało próby odebrania sobie życia, czyli o 7,1% więcej niż w 2023 r. Co charakterystyczne, częściej byli to mężczyźni (56% przypadków), co jest odmienną tendencją do tej obserwowanej w grupach wiekowych 19-65 lat.
Natomiast spadek na poziomie 6,8% zanotowano w liczbie samobójstw osób w wieku senioralnym w porównaniu do 2023 r. Warto wspomnieć, że średnia dla ogółu populacji wynosi 7,4% samobójstw mniej niż w 2023. Natomiast wśród dzieci i nastolatków jest to o ponad 12% mniej. Jednak, jak wspomnieliśmy, seniorzy to jedyna grupa, w której przypadki śmiertelne przeważają nad liczbą zdarzeń suicydalnych.
W ubiegłym roku odebrało sobie życie 996 seniorów, z których 797 byli to mężczyźni. To stanowi 80% zdarzeń tej w tej grupie wiekowej.
Raport dotyczący liczby samobójstw i prób samobójczych w ogóle populacji i z podziałem na grupy wiekowe przedstawiono na konferencji. Zachęcamy do wysłuchania.
Zła kondycja psychiczna seniorów
Jedną z przyczyn tych alarmujących statystyk z pewnością jest pogarszający się stan psychiczny osób starszych. Należy wspomnieć, że seniorzy narażeni są na szereg stresorów, które powodują, że żyją oni w ciągłym napięciu i lęku. Wśród nich wymienić możemy:
➡️ utratę osoby bliskiej,
➡️ przewlekłe choroby i dolegliwości bólowe,
➡️ zmianę sytuacji finansowej,
➡️ słabnącą kondycję psychiczną,
➡️ pogarszające się zdolności kognitywne.
Życie w nieustannym stresie zwiększa ryzyko wystąpienia takich zaburzeń, jak depresja. Wystarczy wspomnieć, że pojawia się ona u 30% pacjentów z chorobami przewlekłymi. Tymczasem to właśnie zaburzenie nastroju obarczone jest największym ryzykiem zdarzeń suicydalnych i też jest ich najczęstszą przyczyną.
Do czynników, które mocno obciążają osoby starsze i podwyższają ryzyko wystąpienia depresji, jest też, a raczej przede wszystkim, samotność. Odejście od gospodarstw wielopokoleniowych, coraz częściej obserwowane wyprowadzki młodych ludzi do innego miasta czy za granicę – to elementy, które sprawiają, że seniorzy są odizolowani od swoich najbliższych, tracą z nimi kontakt, przez co czują się odrzuceni, niepotrzebni i opuszczeni.
Tę sytuację pogarsza fakt, że wiele objawów depresji u osób starszych jest błędnie postrzeganych jest jako proces starzenia się organizmu. Apatia, bezsenność w nocy, a drzemki w ciągu dnia, spowolnienie ruchowe, problemy z koncentracją – często przypisywane są seniorom jako coś naturalnego. Tymczasem w wielu przypadkach mogą być to właśnie objawy depresji, która nieleczona może prowadzić do zachowań suicydalnych.
Program polityki zdrowotnej w zakresie profilaktyki zaburzeń depresyjnych dla osób po 60 roku życia z województwa mazowieckiego na lata 2023-2025
Fundacja Nie Widać Po Mnie od 2023 r. realizuje Program polityki zdrowotnej w zakresie profilaktyki zaburzeń depresyjnych dla osób po 60 roku życia z województwa mazowieckiego na lata 2023-2025, w którym prowadzimy:
➡️ diagnostykę osób 60+ w kierunku depresji,
➡️ terapię dla każdego seniora, u którego potwierdzono epizod depresyjny w ilości 15 godzin sesji
➡️ spotkania edukacyjne w zakresie objawów i źródeł depresji oraz profilaktyki zdrowia psychicznego.
Program obejmuje też osoby zawodowo mające kontakt z seniorami, czyli lekarze geriatrzy, pracownicy domów opieki społecznej itp. Mają oni możliwość uczestniczyć w warsztatach psychoedukacyjnych. Ich tematyka obejmuje zaburzenia depresyjne oraz ich specyfikę dla wieku podeszłego. Uczestnicy zapoznają się także z istotną Geriatrycznej Skali Oceny Depresji.
To nie pierwszy program, który realizujemy w kierunku osób starszych – mówi Urszula Szybowicz. – Widzimy, jak wiele jest do zrobienia, a ta grupa wiekowa jest odrobinę pomijana. Przez to seniorzy cierpią w samotności, uważając też, że tak musi być. Pomoc tu i teraz jest konieczna. Jednak nie tylko ona. W dobie, gdy nasze społeczeństwo się starzeje, psychoedukacja jest konieczna dla pogłębienia wiedzy wiedzy i świadomości, jak dbać o swój dobrostan po przejściu na emeryturę, jak nie lekceważyć objawów płynących z ciała i baczniej obserwować swoje emocje. Im wcześniej ugruntujemy te cenne informacje i wprowadzimy część zdrowych nawyków, tym łatwiej będzie nam je kontynuować i zaimplementować nowe już w wieku senioralnym.
Program finansowany jest z budżetu Województwa Mazowieckiego.
